Cha Tôi (Lê Đạt)

Đ

Đất quê cha tôi đất quê Đề Thám

Rừng rậm sông sâu

Con gái cũng theo đòi nghề võ

Ngày nhỏ cha tôi dẫn đầu lũ trẻ đi chăn trâu

Phất ngọn cờ lau

Vào rừng Na Lương đánh trận

Mơ làm Đề Thám

Lớn lên, cha tôi đi dạy học

Gối đầu trên cuốn Chiêu hồn nước

Khóc Phan Chu Trinh

Như khóc người nhà mình

Ôm mộng bôn ba hải ngoại

Lênh đênh khói một con tàu

Sớm tối ngâm nga mấy vần cảm khái

Đánh nhau với Tây

Bỏ việc lang thang vào Nam ra Bắc

Cắt tóc đi tu nhưng quá nặng nghiệp đời

Gần hai mươi năm trời

Tôi vẫn nhớ lời cha tôi cháy bỏng

Dạy tôi làm thơ, ước mơ, hi vọng

Những câu Kiều say sưa đưa cuộc đời bay bổng

Tiếng võng trưa hè mênh mông

Phong trần mài một lưỡi gươm

Những phường giá áo túi cơm sá gì.

Nhưng công việc làm ăn mỗi ngày mỗi khó

Cuộc đời chợ đen chợ đỏ

Thù hằn con người

“Muốn sống thanh cao đi lên trời mà ở

Mày đã quyết kiêu căng

Níu lấy cái lương tâm gàn dở

Dám không tồi như chúng tao

Suốt đời mày sẽ khổ”.

Quan lại trù cha tôi cứng đầu cứng cổ

Người “An Nam” dám đánh “ông Tây”

Mẹ ỉ eo dằn vặt suốt ngày

Chửi mèo, mắng chó

“Cũng là chồng là con

Chồng người ta khôn ngoan

Được lòng ông tuần ông phủ

Mang tiền về nuôi vợ”.

Bát đĩa xô nhau vỡ

Cha tôi nằm thở dài

Cha nhịn đi cho đỡ

Anh em tôi, bỏ cơm

Hai đứa dắt nhau ra đường tha thẩn

Trời mùa đông trăng sáng

Sao nở như hoa

Không biết Ngưu Lang trên kia

Có bao giờ cãi Chức Nữ.

Rồi cha tôi lui tới nhà quan tuần, quan phủ

Lúc về, gặp tôi đỏ mặt quay đi

Một hôm, tôi thấy chữ R.O^[1] treo ngoài cửa

Cha tôi không dạy tôi làm thơ nữa

Người còn bận đếm tiền ghi sổ

Thỉnh thoảng nhớ những ngày oanh liệt cũ

Một mình uống rượu say

Ngâm mấy câu Kiều, ôm mặt khóc

Tỉnh dậy lại loay hoay ghi sổ đếm tiền

Hai vai nhô lên

Đầu lún xuống

Như không mang nổi cuộc đời

Bóng in tường vôi im lặng

Ngọn đèn leo leo ánh sáng

Bóng với người như nhau

Mùi ẩm mốc, tiếng mọt kêu cọt kẹt

Ở chân bàn hay ở cha tôi?

Cuộc sống hàng ngày nhỏ nhen tàn bạo.

Rác rưởi gia đình miếng cơm manh áo

Tàn phá con người.

Những mơ ước thời xưa như con chim gẫy cánh

Rũ đầu chết ngạt trong bùn

Năm tháng mài mòn bao nhiêu khát vọng.

Cha đã dạy con một bài học lớn

Đau thương kiên quyết làm người.

Không nên lùi bước cuộc đời phải thắng.

7 – 1956
1. Resgied o pium: Cửa hàng được phép Tây cho bán thuốc phiện